Prima aprilis - tradycje i słynne żarty

Prawdopodobnie jedyny dzień w roku, kiedy rodzina wybaczy nam celowe wprowadzanie jej w błąd, a nieścisłości przekazywane nam przez media potraktujemy z przymrużeniem oka. Nie każdy wie, że tego rodzaju tradycja popularna była już w średniowieczu, a jej źródeł upatruje się w rzymskim święcie Veneralia, które łączono często ze świętem Fortuny Virilis i Cerialiami (ku czci Ceres), obchodzonego 1 kwietnia. W tym dniu dozwolone były żarty, wygłupy i kawały. Bezpośrednia już geneza dnia żartów wiąże się z... Nowym Rokiem we Francji. Długo obchodzony był on właśnie 1 kwietnia, a więc dzień ten związany był z zabawą. Po wprowadzeniu kalendarza gregoriańskiego i ujednoliceniem daty początku kolejnego roku, czyli 1 stycznia, zdarzali się wciąż tacy, którzy nie chcieli uwierzyć w zmiany - inni w tym dniu robili im kawały i nazywali ich „kwietniowymi głupcami”.

Ciekawe jest też miano tego dnia w różnych krajach. W Wikipedii czytamy: "W krajach anglojęzycznych 1 kwietnia jest nazywany „Dniem Głupców” (April Fools’ Day lub All Fools’ Day). W Wielkiej Brytanii, Australii i RPA wzajemne żartobliwe oszukiwanie jest uprawiane tylko do południa. W innych krajach germańskojęzycznych dzień ten jest nazywany po prostu "1 kwietnia", a żart zrobiony tego dnia Aprilscherz lub np. Aprilskämt (szw.). We Francji Prima aprilis jest określany jako „Dzień kwietniowej ryby” (Jour du poisson d’avril) a pierwszokwietniowe żarty nazywane są „kwietniowa ryba” (Poisson d’avril). W Szkocji znany jest jako „polowanie na głupca” (Hunt the gowk Day), na Litwie „Dzień kłamcy” (Melagio diena), w Portugalii „Dzień kłamstwa” (Dia da mentira), a w Rosji „Dzień śmiechu” (Dien smiecha)."

Do Polski zwyczaj ten dotarł z Europy Zachodniej i upowszechnił się w XVII wieku w formie podobnej do dzisiejszej. Współcześnie nie tylko zwykli ludzie, ale również media takie jak stacje radiowe i telewizyjne, gazety oraz portale internetowe podają 1 kwietnia nieprawdziwe wiadomości obok faktów, co niekiedy utrudnia zorientowanie się, które z podanych informacji są prawdziwe.

Wśród słynniejszych żartów, którymi mass media karmiły tego dnia swoich odbiorców znajdujemy m.in. ogłoszenie, że niemieccy archeolodzy wykopali w pobliżu Troi drewnianą kaczkę, która miała posłużyć za wzór do stworzenia prawdziwego już konia trojańskiego. Portal informacyjny n-tv.de, który ogłosił tę wieść, sugerował również, że potrzebne jest ponowne opracowanie pewnych części podręczników do historii.

W 2009 roku serwis, który proponował tanie połączenia lotnicze, ogłosił możliwość niedrogiej wyprawy na Marsa. Koszt wycieczki z Przylądka Canaveral miał kosztować jedynie 99 dolarów. Wiele lat wcześniej - w 1957 - rozgłośnia BBC poinformowała słuchaczy o wyjątkowo obfitych tego roku zbiorach... spaghetti. Powodem miała być łagodna zima w kantonie Tessyn w Szwajcarii, gdzie wyhodowano krzew, z którego wszystkie nitki makaronowe miały być jednakowej długości z możliwością jedzenia ich na surowo zaledwie po wysuszeniu na słońcu. Żart w Wielkiej Brytanii, w której włoska kuchnia nie była jeszcze popularna okazał się być strzałem w dziesiątkę - stację zalała fala telefonów z pytaniami o miejsca, gdzie można kupić ten wyjątkowy krzew makaronowy.

Do historii przeszły także lubelskie żarty. W 2011 roku Kurier Lubelski ogłosił, że Lady Gaga swoim koncertem wesprze starania Miasta Lublin o tytuł ESK 2016. Królowa popkultury nie zagrała, przez co pewnie przegraliśmy z Wrocławiem.